Gejsza

Kim jest Gejsza? Większość osób uważa, iż jest to kobieta lekkich obyczajów. Nie ma jednak nic bardziej mylnego. W kulturze Japonii uważana jest za kobietę, która nie tylko jest sztuką, ale i ją tworzy. Zapytać by można, dlaczego ktoś, kto zabawia mężczyzn na przyjęciach jest częścią sztuki? Otóż nie wiele osób wie, jaki trud spoczywa na barkach Gejszy i jaką ciężką edukacje musiała przejść by spotkał ja zaszczyt bycia kobietą do towarzystwa. Kultura Japonii charakteryzuje się dominacja mężczyzny, żąda od kobiety uznania jego autorytetu, to on zapewnia rodzinie utrzymanie i może sam decydować jak spędzić własny czas i pieniądze. Towarzystwo Gejszy jest, bowiem odpłatne, i naliczane wg standardowej stawki. Ale zanim to nastąpi, przed dziewczynką jeszcze długa droga.


Jak zostać Gejszą? Najprostszą drogę do tego zawodu mają córki Gejsz, zaczynają one swoją edukacje tradycyjnie w 3 roku i 3 dniu swojego życia. Od tego czasu uczęszczają one do szkoły gejsz, gdzie uczone są od najmłodszych lat nie tylko kaligrafii, ale i tańca, śpiewu, gry na instrumentach, ceremonii parzenia herbaty, umiejętności nawiązywania rozmowy a nawet poruszania się. Dziewczynki z poza środowiska gejsz są najczęściej sprzedawane przez rodziców do, Okiya czyli domu gejsz. Piecze nad nim sprawuje najczęściej była Gejsza, nazywana przez wszystkich Mateczką. To ona inwestuje w przyszłą córkę swoje nakłady pieniężne, tak, aby ta w przyszłości już jako Gejsza mogła spłacić swój dług i utrzymywać Okiya. Nad tym, aby wszystko odbyło się zgodnie z przepisami czuwa, "kenban" czyli Stowarzyszenie Gejsz i Domów Gejsz, gdzie wszystkie osoby ze

społeczności są zrzeszone. Tam trafiają pieniądze zarobione przez Gejsze na przyjęciach, od nich odbijany jest podatek i opłata za bycie w stowarzyszeniu. Następnie pieniądze trafiają do Okiya i tam są dalej rozdysponowane. Gejsza nie otrzymuje ich wcale. Gdy czegoś potrzebuje robi zakupy na tzw. kreskę, wydatek jest płacony przez Okiya pod koniec miesiąca. Edukacja młodej gejszy jest bardzo kosztowna. Każda przyszła gejsza wybiera jedną dziedzinę sztuki, w której zamierza się specjalizować, i na jego naukę poświęca większość swojego czasu, może to być np. nauka gry na Shamisenie, który jest trzystrunowym instrumentem, w którym pudło obleczone jest z zewnątrz kocią skórą.

Często młode dziewczynki wystawiane są ze swoimi instrumentami na mróz, po to by kształtować hart i wytrwałość ucznia. Powszechnie, bowiem uważa się, iż z nerwów sztywnieją palce, dlatego granie na zimnie ma nauczyć przyszłe gejsze jak zachować się w stresującej sytuacji. Gość na przyjęciu może, bowiem poprosić o zagranie każdego utworu, a obowiązkiem gejszy jest spełnić jego prośbę. Młode uczennice obserwowane są przez starsze gejsze. Od nich, bowiem zależy przyszłość dziewczynek. Wśród nich, bowiem poszukiwać będą starszej siostry, która wprowadzi je nie tylko w tajniki zachowań kobiecych, ale i zabierze ze sobą na przyjęcia stanowiąc wzór. Starsza siostra, bowiem ma szerokie prawa wobec młodszej i może wymagać od niej pełnego poświęcenia i posłuszeństwa względem siebie. Gdy uczennica uzyska wyżej wymienioną opiekę staje się Maiko, czyli początkującą Gejszą. Maiko obowiązują zupełnie inne zasady zachowania jak i ubioru w stosunku do starszej gejszy. Jej rolą jest głównie obserwacja doświadczonej siostry i w przyszłości próba jej naśladowania. Ważnym elementem ich kultury są kimona, inne są dla Gejsz, Maiko i zwykłych kobiet. Maiko, jako iż jest jeszcze młoda nie posiada własnych kimon, musi je pożyczać ze specjalnej wypożyczalni.


Kimono, dla Maiko musi mieć żywe kolory, które nie przystoją starszej Gejszy, powinno posiadać wzór na obrzeżu kimona, a gdy ten sięga wysoko jest odpowiedni tylko dla młodych panienek. Różnice między doświadczeniem, młodością a dojrzałością najwyraźniej podkreślają rękawy, młodej Maiko sięgają, bowiem aż do kostek i maja kojarzyć się z niewinnością i czystością. Maiko przestają je nosić wtedy, gdy starsza siostra pozwoli im na to i uzna, iż są gotowe być Gejszami. Ważną częścią stroju gejszy jest również obi, czyli szeroka, sztywna szarfa służąca do przewiązywania i podtrzymywania kimona, na zewnątrz obi znajduje się obijime czyli sznurek podtrzymujący całość konstrukcji. Myli się ten, kto myśli, iż gejsze potrafią zawiązywać go same. Każda Okiya ma swojego własnego garderobianego, który trudni się dopasowywaniem kimona oraz wiązaniem obi. Ciekawą rzeczą jest, iż wszystkie kimona są praktycznie w jednym rozmiarze, a przecież postury kobiet różnią się znacząco w zależności od wieku i budowy ciała. Jest jednak na to sposób, sprytny garderobiany przyczepi do ciała Gejszy bądź tez Maiko, poduszeczki na tasiemkach, które wypełniają luki

w stroju tak by wszystko leżało jak ulał. Jedyną rzeczą, której się nie pożycza są tabi czyli skarpetki z płótna z jednym palcem zapinane z tyłu nogi, noszone do japońskich klapek. Każda gejsza musi posiadać wiele par, gdyż świadczy to o jej zamożności, przybrudzone skarpetki, bowiem stanowią hańbę dla Okiya. Starsza siostra musi nauczyć młodą Gejszę, wykonywania perfekcyjnego makijażu. Pewnie dziwne wyda się to, iż, najdroższym i najbardziej ekskluzywnym środkiem pielęgnującym są słoiczki z odchodami skowronków, które Gejsze nakładają wieczorami na buzie po to by uzyskać idealną gładkość skóry. Aby uzyskać biel twarzy Gejsze rozrabiały talk z wodą by uzyskać konsystencje pasty, nakładały ją na twarz i kark, usta koloryzowano pomadami dodając do nich talku by rozjaśnić ich kolor bądź wody by nabrały mocniejszej czerwieni. Inne kanony obowiązują również, co do fryzury, i tak Meiko musi czesać swoje włosy w specjalny kształt przypominający pękniętą brzoskwinie, spinając z tyłu je czerwoną kokardą, Gejsze mogą używać ozdób takich jak grzebienie lub kwiaty.

Włosy gejsza myje raz w tygodniu, i sama nie potrafi ich ułożyć, więc udaje się do fryzjera. Pewnie zastanawiacie się jak śpi z taką fryzurą? Istnieje, specjalna poduszka z wycięciem na włosy przypominająca podporę pod szyję, tylko dzięki niej fryzura może być nienaruszona. Młode Gejsze by nauczyć się nie wiercenia na poduszce i spania w jednej pozycji, malowały ja białym talkiem, wtedy chcąc nie chcąc musiały starać się nie dobrudzić nim włosów. W konkretnych porach roku używano innych kolorystycznie dobranych kimon jak i przyozdobień włosów i tak np. w lecie kimona są barw jasnych i delikatnych obi natomiast musi być, co najmniej o jeden ton ciemniejsze od kimona, w lecie włosy przyozdabia się źdźbłami zbóż oraz jasnymi grzebieniami. Warto zaznaczyć, iż cena takiego kimona z obi wynosi średnie miesięczne utrzymanie cztero-osobowej rodziny.

Gdy Gejsza przygotuje się w wyżej wymieniony sposób, zostaje odprowadzona na przyjęcie. Tam każda ma obowiązek, co najmniej chwile spędzić z każdym gościem, nie dopuszczalne jest by, choć jeden z nich siedział sam. Gejsza musi zagadywać gościa, nalewać mu sake oraz pomagać przy jedzeniu. Samej jednak nie wolno spożywać posiłków w trakcie trwania przyjęcia. Na życzenie gościa powinna śpiewać, recytować, grać bądź tańczyć. Dlatego tak ważne jest przynoszenie ze sobą instrumentów bądź wachlarza, który jest nieodzowny w tańcu japońskim. Najcenniejszym darem, jaki może dać komuś Gejsza jest, więc wachlarz, dając go okazuje przywiązanie bądź dozgonną wdzięczność. Każda Gejsza może posiadać swojego


własnego patrona, który przez nie nazywany jest "danna", musi być on zaakceptowany przez Okiya, oraz przez kenban. Patron taki może być pewny, iż zawsze, kiedy będzie chciał uzyska towarzystwo i wyłączność danej Gejszy. Zamian za to utrzymuje ją, kupuje jej prezenty oraz sponsoruje naukę w szkole tańca. Nie wyklucza to jednak udziału Gejszy w przyjęciach innych gości. Na takich przyjęciach nie bywają zwykłe kobiety, których rola w Japonii często sprowadza się do robienia posiłków i rodzenia dzieci. Żony akceptują Gejsze i odnoszą się do nich pozytywnie, są świadome sposobu, w jaki zabawiają ich mężów na przyjęciach.

Wiedzą też, iż ze strony Gejszy nie grozi im niebezpieczeństwo rozpadu małżeństwa, gdyż niepisany kodeks gejsz stanowi o nie rozłączności rodziny. Gdy dana Gejsza postanowi mieć męża, wyrzeka się swojego tytułu i od tej pory nie może być za nią uważana, musi też wyprowadzić się z Okiya, a mąż zobowiązuje się do wiecznego datku na rzecz domu, w którym wcześniej mieszkała jego przyszła żona. Kariera Gejszy trwa około 30 lat, gdy dogasa, Gejsza może założyć własne Okiya bądź też herbaciarnię, dostaje również możliwość pracy w Kenbanie bądź w szkole uczącej przyszłe gejsze. Gdy gejsza urodzi dziecko i jest nią dziewczynka to może je zatrzymać w Okiya , jednak, gdy urodzi się chłopiec musi się z niego wyprowadzić bądź oddać dziecko na wychowanie. Nie pisaną umową jest również to, iż do Okiya może wejść tylko i wyłącznie garderobiany, mężczyzna nie powinien widzieć Gejszy w jej własnym pokoju gdyż przynosi to nieszczęście. Gejsza też może zrezygnować z zawodu, gdy spłaci dług Mateczce za wcześniejsze przygarnięcie i koszty pokryte przez nią na edukacje. W dzisiejszych czasach emancypacja kobiet dotarła również do Japonii, i zawód Gejszy nie wydaje się atrakcyjny dziewczynkom. Dlatego rok rocznie ilość uczennic i Maiko zmniejsza się. Czas pokaże czy prawie trzystuletnia kultura Gejsz zaniknie czy tez na zawsze wrośnie się w obraz Japonii.